Ήταν το 2000 όταν οι αρχαιολόγοι της ιταλικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας εκλήθησαν να κάνουν αυτοψία στο πλαίσιο εργασιών  σε οικόπεδο ενός ιδιώτη στο συνοικισμό Grottaferrata έξω από τη Ρώμη. Γρήγορα η σωστική ανασκαφική αποκάλυψε κάποιες μαρμάρινες βαθμίδες, δηλαδή σκαλιά που οδηγούσαν σε μια κλειστή, μαρμάρινη πόρτα. Ήταν ένας ασύλητος ρωμαϊκός τάφος του 1ου μ.Χ αιώνα κι αυτό που τον έκανε καταρχάς ενδιαφέροντα ως εύρημα ήταν ακριβώς πως είχε μείνει ανέπαφος, κάτι σπάνιο στις ανασκαφές στη Ρώμη.

Μετά από δύο μέρες εντατικής ανασκαφής οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να ανοίξουν την πόρτα του τάφου όπου βρέθηκαν μπροστά σε δύο μαρμάρινες σαρκοφάγους, δηλαδή δύο καλοφτιαγμένα, μαρμάρινα, πανάκριβα φέρετρα (Σύμφωνα με υπολογισμούς που έγιναν κατά την έρευνα τα μαρμάρινα αυτά φέρετρα σήμερα θα κόστιζαν 20.000Ε)

Το πρώτο φέρετρο έφερε την επιγραφή Carvilio Gemello ενώ το δεύτερο Aebutia Quarta.

Όταν οι σαρκοφάγοι άνοιξαν περίμενε τους αρχαιολόγους μια δεύτερη έκπληξη. Αντίκρισαν δύο μουμιοποιημένα πτώματα, αρκετά σπάνιο εύρημα από τη ρωμαϊκή περίοδο. 

Τα σώματα ήταν ταριχευμένα αλλά όχι με τον τρόπο που γινόταν στην Αρχαία Αίγυπτο. Στην ευρωπαϊκή ήπειρο, τη ρωμαϊκή περίοδο, τα άλειφαν με ένα μείγμα από μύρο και ρετσίνι, οι Αιγύπτιοι ακολουθούσαν μια πιο παρεμβατική και πολύπλοκη διαδικασία.

Τα φέρετρα όμως ήταν αυτό που σήμερα θα λέγαμε «υψηλής τεχνολογίας» και ήταν έτσι κατασκευασμένα που απέτρεπαν τη σήψη, γεγονός που αποδεικνύει ότι οι Ρωμαίοι γνώριζαν αρκετά για τον τρόπο που συμπεριφέρονται μικρόβια και μικροοργανισμοί. 

Η Aebutia ήταν μια πολύ πλούσια ευγενής της εποχής, απέκτησε δύο παιδιά από διαφορετικούς άντρες με πρώτο τον Carvilio από το γάμο της με τον Tito Carvilio, γόνο επιφανούς ρωμαϊκής οικογένειας. Από τον δεύτερο άντρα απέκτησε μια κόρη, την Antestia Balbina και ήταν εκείνη που φρόντισε την κηδεία της μητέρας της.

Από τύχη διασώθηκε μόνο ο σκελετός της μητέρας αλλά διασώθηκαν και τα άνθη που στόλιζαν το σώμα της (βιολέτες και τριαντάφυλλα),  φορούσε ένα μεταξωτό φόρεμα και μια εντυπωσιακή κόκκινη περούκα φτιαγμένη τόσο από φυσικά όσο κι από τεχνητά μαλλιά. Η περούκα από μόνη της ήταν ένα έργο τέχνης, ειδικά τα τεχνητά μαλλιά ήταν πλεγμένα με χρυσό νήμα.

Στην ανάλυση στο εργαστήριο βρέθηκαν στα μαλλιά ίχνη από γάλα και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι στα στόματα των νεκρών δεν βρέθηκε κέρμα, οδήγησε τους αρχαιολόγους στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για θιασώτες της αιγυπτιακής θεάς Ίσιδας, πολύ δημοφιλής αίρεση στη Ρώμη, μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου από τον Οκταβιανό Αύγουστο.

Μόνο που το συγκλονιστικό εύρημα, ήταν αυτό το δαχτυλίδι που η Aebutia φορούσε στο δεξί της χέρι.

Κάτω από ένα σπάνιο ορυκτό κρύσταλλο, δουλεμένο με την τεχνική cabochon, διακρινόταν ένα πορτρέτο (σε μπούστο) ενός νεαρού άντρα. 

Ήταν ο γιός της, Carvilio που είχε πεθάνει σε ηλικία 18 ετών.

Το πορτρέτο ήταν χαραγμένο πάνω σε κερί και το σχήμα του κρυστάλλου  μέσα στο οποίο το έκλεισε ο τεχνίτης δημιουργεί μια αίσθηση ολογράμματος της μορφής μέσα σ’ένα σκοτεινό χώρο.

Σαν να βλέπουμε την ψυχή του Carvilio να αναδύεται μέσα από το σκοτάδι του Άδη.

 

Η έρευνα του δαχτυλιδιού έκρυβε κι άλλες εκπλήξεις: στον κρύσταλλο δεν είχε κλειστεί μόνο το πορτρέτο του νεαρού αλλά και λίγες τρίχες από τα μαλλιά του.

Η αλήθεια είναι ο η Αρχαιολογία είναι η κατεξοχήν επιστήμη του ανθρώπου και η μελέτη του παρελθόντος της ανθρωπότητας μόνο δυνατές συγκινήσεις προσφέρει.

Όμως η ιστορία του δαχτυλιδιού της μάνας που κατάφερε να απαθανατίσει το όνομα του πολυαγαπημένου γιού της στην αιωνιότητα με αυτό το ιδιαίτερο δαχτυλίδι, με συγκινεί κάθε που τη θυμάμαι, ιδιαίτερα. Αυτή τη φορά, με αφορμή τη Γιορτή της Μητέρας.

  • Διαβάστε το εκτενές ρεπορτάζ, στα Αγγλικά, της La Stampa.