Φωτογραφία του Αλμπέρτο Ερρέρα από το αρχείο του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδας.

Μια από  τις στιγμές σύντηξης της ελληνικής με την ευρωπαϊκή ιστορία του 20ου αιώνα, είναι το Ολοκαύτωμα.  Ένα   από   τα ορατά σημεία της ιστορίας των Ελλήνων Εβραίων στα στρατόπεδα συνδέεται με την προσπάθεια να γνωστοποιηθούν στο εξωτερικό όσα φρικτά συνέβαιναν στα στρατόπεδα.

 

 Με τη βοήθεια της πολωνικής αντίστασης, εισήχθη παράνομα στο Άουσβιτς μια φωτογραφική μηχανή με την οποία ένας Έλληνας   τράβηξε τέσσερις μοναδικές φωτογραφίες από τη διαδικασία εξόντωσης στους θαλάμους αερίων, μερικά λεπτά πριν και μερικά λεπτά μετά τη θανάτωση. Το φωτογραφικό υλικό, σε ένα σωληνάριο οδοντόκρεμας, είχε τελικό προορισμό το Λονδίνο και προξένησε τρομερή εντύπωση, και τότε αλλά και μετέπειτα, γιατί πρόκειται για μοναδικά φωτογραφικά ντοκουμέντα που απεικονίζουν το έγκλημα τη στιγμή που συντελείται.

 

Τις φωτογραφίες τις τράβηξε ένας τολμηρός  Έλληνας Εβραίος, ο Αλέξης/Αλέκος Μιχαηλίδης, όπως ήταν το ψευδώνυμο του Αλβέρτο Ερρέρα.

Η Ισραηλιτική Κοινότητα Λάρισας θεωρεί τον Ερρέρα μέλος της αλλά σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή της βιογραφίας του είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη και μετακόμισε στη Λάρισα μόλις παντρεύτηκε τη Λαρισαία Ματθίλδη.

 

Ο Ερρέρα ήταν αξιωματικός του ελληνικού Ναυτικού (σύμφωνα με άλλους ήταν αξιωματικός του Στρατού), αντάρτης στον ΕΛΑΣ, συνελήφθη τον Μάρτιο του 1944 στη Λάρισα, στάλθηκε στο Άουσβιτς, όπου λόγω της σωματικής του ρώμης τον τοποθέτησαν στις ειδικές ομάδες που φρόντιζαν την εξαφάνιση των πτωμάτων.

Στο Άουσβιτς συνδέθηκε κι εκεί με το αντιστασιακό δίκτυο που λειτουργούσε ανάμεσα σε Εβραίους και μη Εβραίους έγκλειστους, σε συνθήκες βαθιάς απόκρυψης. Τον Αύγουστο του 1944 μεταφέροντας τις ανθρώπινες στάχτες εκτός στρατοπέδου για να ριχτούν σε παρακείμενο ποταμό, απέδρασε, συνελήφθη, ύστερα από βασανιστήρια τον εκτέλεσαν και τα απομεινάρια του εξετίθεντο προς παραδειγματισμό στην είσοδο του στρατοπέδου.

Πάνω στην ιστορία του Αλέξη βασίστηκε το φιλμ του Λάζλο Νέμες  «Ο γιος του Σαούλ (Saul fia)  του 2015.

  • Το κείμενο, με κάποιες μικρές δικές μας παρεμβάσεις, επί της ουσίας είναι αντιγραφή από το βιβλίο του ιστορικού Αντώνη Λιάκου «Ο Ελληνικός 20ος αιώνας»,ΠΟΛΙΣ, σελ.256.

  • Την ιστορία του Αλέκου Μιχαηλίδη την είχε δημοσιεύσει το 2021 ο Ηπειρωτικός Αγώνας ενώ στον ιστότοπο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Λάρισας μπορείτε να δείτε τις περίφημες φωτογραφίες από το Άουσβιτς εν λειτουργία (είναι φρικιαστικές και δεν επιλέξαμε αυτές για την εικονογράφηση) μαζί με μια ανάλυση για το τι ακριβώς απεικονίζουν.

  • Την ταινία «Ο γιός του Σαούλ/Saul’s son» μπορείτε να τη δείτε είτε στην Apple TV είτε μέσω Google Movies.